The Hartlib Papers

Propositio Electori Brandanburgico facta.

Cum Serenissimus, ac Potentissimus Magnæ Britanniæ, Franciæ, et Hiberniæ Rex, fidei Defensor, &c. Dominus meus longè benignissimus, avitam, et intemeratam illam amicitiam, necessitudinem, aliaque inter Regiam suam Majestatem, ejusdemque, et serenitatis vestræ Parentes, ac Prædecessores/: fælicissimæ memoriæ Reges Electoresque:/ firmi amoris, ac fidei pignora, quæ vtrinque intercesserunt jucunda admodum recordatione, et quidem sæpissime, animo perpendere soleat, nec minori voluptate afficiatur, toties, et ab optimis quibusque intellexisse decantatam, sublimem illam indolem/: nihil humile sperantem spirantemve:/ qua Serenissimam Celsitudinem vestram Cælum beavit, et quæ, a teneris vsque ejusmodi tam Divinis, quam humanis virtutibus, ac disciplinis imbuta sit, quæ summam sortem [decent? altered] haud mirum videri potest, si de ejusdem salute, ac incolumitate maximè sollicita sit Regia sua Majestas, et quod eidem Serenitatis vestræ res prosperæ, æquè atque Ipsius, curæ, ac cordi sint. Hinc fit, ut, cum non ita pridem, nuntia, et relationes ad Regias aures perferrebantur, de alienatione, sive aversatione quadam animorum in Aula Polonica à Celsitudinem vestram, et quod jbidem multi, novarum rerum cupidi, in ejusdem præjuditium consilia foverent iniqua, quo Investituram suam, in avito Borussia Ducatu, impedirent, ac turbarent; illud equidem, uti summa cum offensione, atque indignatione animi, ita etiam non sine sollicitudine quadam intellexerit Rex, ac Dominus meus Serenissimus. Nam, etiamsi nihil magis persuasum haberet, quam vt Serenitati vestræ aditus pateret tandem ad illud fastigium, cui eam nascendi sors, favor bonorum omnium, et heroica virtutes suæ destinaverunt intercedentibus præsertim atque intervenientibus amicis: dubitavit tamen aliquantulum, ne adversariorum artibus, via ad Investituram multis circumsepta difficultatibus, si non præcluderetur, ab saltem remoraretur, ac quasi spinosior redderetur. Et utcunque , in Comitijs, quæ subsecuta sunt, Poloniensibus, major pars ordinum, prudentioresque justitiam rerum humanarum divinarumque Reginam, amicosque consortes, ac potentes, stare a partibus. Serenissimæ Celsitudinis vestræ ritè animadvertentes, dissidentium, ac malevolentium, vel tenerent, vel terrerent contumaciam ita ut spirituum, quibus antea intumescebant, quasi oblivisci viderentur, adeoque de Investitura eidem concedenda tandem junctis suffragijs decerneretur: attamen, cum Decretum illud non sine gravi annexa conditione sancitum fuerit, nempe ut Serenitas vestra se in Comitijs sisteret, ibidemque haud aliter quam in propria persona Investituram acciperet: dandum hoc amicissimi Regis pietati, si tunc temporis sollicitudinem erga serenitatem vestram nequaquam deposuerit; quippe subveritus, ne adversariorum potentiores, (et qui factione & clientibus maximè valerent) hac occasione novorum consiliorum furore correpti, etiam novis motibus, ac dissidijs materiam quærerent; vel ex eorum numero, qui forsan Celsitudini vestræ, vel imperandi modum præscribere, vel saltem rationem jmperij ab eadem deposcere, aliasve quasdam minus æquas conditiones extorquere vellent; vel etiam alij illique multò periculosiores; qui nefario aliquo scelere, sive proditione tam grande virtutis Depositum temerarent, atque ita, cum ejusdem Investituræ obstare minimè potuerint, eidem tamen, dum in Polonia moraretur, vel insidias struerent, vel reditum ad suos periculosum redderent, ac minus tutum. Quod autem singulari Numinis summi beneficio, & ex communi bonorum omnium voto, serenitas vestra Electoralis tanto discrimine, periculisque evaserit, Investituram præfatam jure omni debitam, nullisque iniquis conditionibus intervenientibus, ritè acceperit, salvaque et incolumis ad suos ex Polonia redierit; non modò gaudet et lætatur ex animo Rex, ac Dominus meus Serenissimus; verum etiam me expresse huc ablegandum voluit, qui eidem, in tanta rerum suarum felicitate, Regio nomine gratularer, simulque vota; atque amicissimæ voluntatis desideria referem. Gratulatur itaque Regia sua Majestas, quam maximè potest, tantæ virtuti, ac fortitudini Serenissimæ Celsitudinis vestræ; quæ magnitudine animi, et Augusto vultus sui conspectu, effecit, ut jam [Catchword: sileant]

Deinde cum Regi ac Domino meo Serenissimo, ex diversis, a Regio suo Legato (qui jam Viennæ degit) acceptis literis, satis abundè constet, de intima inter Ipsum ac Serenitatis vestræ Legatos correspondentiâ, ac de mutuis animorum ac studiorum, consiliorum et actionum commercijs, quæ ab ijsdem in promovendis dict Regij Legati, Commissariorumque Palatinorum negotiationibus, non modò Ratisbonnæ adhibita, verum etiam Viennæ adhuc studiosè ac constanter continuata sunt; Serenissimæ Celsitudinis vestræ speciali jussu, ac Mandato Legatis suis inprimis accedente, ut Tractatum istum particularem, circa Domum Electoralem Palatinam, ibidem institutum, omnibus viribus ac conatibus adjuvarent, quod et strenuè adhuc faciunt; atque ex tam manifestis Indicijs, et argumentis Regia sua Majestas de Serenitatis vestræ syncero amore, & affectu intimo in Serenissimum Nepotem Principem Electorem Palatinum, satis superque sibi persuasum habeat, quamque seriò ac Zelosè defideret eadem vestra Celsitudo hujusce domus inclytæ plenariam, quoad ditiones et dignitates avitas, restitutionem: est equidem quod hoc nomine Serenitati vestræ plurimum se debere lubens profiteatur sacra Regia Majestas, et de eodem gratias agere quam maximas, mihi speciatim dedit in Mandatis; obnixè porro rogans Serenitatem vestram, ne a tam rectè ac prudenter institutis consilijs, et cæptis, vel adultâ et prævalidâ seculi hujus pravitate, vel quorumcunque aliter consulentium suasionibus, se vel deterreri, vel diverti patiatur; sed è contra, in eodem laudatissimo admodum proposito/: uti fulcrum et columnam Imperij decet:/ firmiter ac constanter in hærere velit; usque dum, inclyta domo Palatina in integrum restituâ, etiam Collegio Electorali suum pristinum decus, adeoque Germaniæ pax vniversalis, tuta, et honesta, nec non Evangelicæ, Orthodoxæ, ac reformatæ religioni quies et securitas, reducantur, et post limino quasi restituantur. Favebit procul dubio cælestis Pater /:suorum tandem lamentabilem misertus sortem:/ tam pijs Conatibus, eosdemque omnipotenti sui manu, et bendictione concomitabitur; nec inter alia, tanti et tam honorifici operis instrumenta, supersedebit Sacra Regia, Britanniarum Majestas manum auxiliatricem porrigere, omnibusque animi nervis, quin etiam et, (si opus fuerit) regnorum suorum viribus contendere, quo illud tempestivè promoveri, et ad optatam metam, et effectum perduci quam optimè queat.

Quod super est, contestatur denuo Regia Majestas Serenitati vestræ sua vota, et comprecationes, de auspicatissimâ ditionum, ac Proviniciarum administratione: Eidemque, cum longæva vita, valetudinem firmam et concussam, consiliorum, ac cæptorum successus fælicissimos, Iugisque prosperitatis incrementa animitus [Catchword: exoptans;]

Atque hæc sunt, quæ in præsentiarum Regio nomine, vigore Credentialium, et secundum instructiones concreditas, Serenissimæ Celsitudini vestræ exponere debui: benignum desuper, & gratiosum responsum, qua par est reverentia expectans, meque favori, et clementiæ Electorali humillimè commendans.

         Copie

Of my Proposition to the

  Elector of Brandenburg.