The Hartlib Papers

Title:Copy Letter In Hand ?, ? To Dr Bogermann, In Latin
Dating:undated
Ref:1/24/1A-2B: 2B BLANK
View full size
[1/24/1A]

              Salutem ex fonte Salutis Iesu
                        Christo.
Quam avide arripio ego omnem ad te scribendi ansam (clarissime Bogermanne) virum tot mihi nominibus carum Colendumque. Sæpe equidem suaviterque recolo veterem illam amicitiam, quæ inter nos olim, jam tum adolescentes, cuique dum primâ Spoliatos lanugine Cantabrigiæ intercessit, quam celebris illa Synodus (cui tu tanto cum honore præfuisti) foret deinceps, auxit perficit. In illo prænobili conventu valetudenarus eramus uterque, neque hanc nobis quæ modo accessit cavitiem ansi polliceri, tantò igitur lubentius hanc nobis annorum seriem (quam superaddere voluit is, quem penes sunt exitus mortis) mutuo gratulamur. Supersumus DEI beneficio, etiam adhuc, non tam quidem nobis quam Ecclesiæ DEI, cujus pacem profectumque fidelissimè studijs fidelissimis ambire profitemur. Redijt ad nos pridem ab ultimâ profectione sua, Duræus noster, vir integerrimus, neque doctrinâ minus quam pietate insignis, itinerisque sui, (cujus non gratulabundi conscij eramus) rationem omnem successumque candidè suo more declaravit, non dexter oculus modo, sed cor mihi ipsum, bonisque omnibus salire visum est, ubi ab ipsius, (fido semper) ore spem ullam accepimus pacis Evangelicæ, jam tandem afflictissimis Ecclesijs coelitis affulsisse. Dici profectò non potest, quos vir ille pius bonoque publico natus, lapides moverit, Quam Herculeos exantlârit labores, quam Ullysseas peregrinationes susceperit, ut dissidentibus, bonorum animis sancta pacis Consilia suggereret, promoveretque. Equidem ille Principem ecquam[altered from equam] Rempublicam ecquam Academiam, ecquam denique insignioris notæ Theologum non adijt, non compellavit seriò, non sollicitavit hoc nomine importunius? Annuerit visi ad unum omnes. Ipsumque pacis nomen supra quam solebant Calidiore osculo, arctioribusque ulnius excipere. Soli ex omnibus (quod mi- [catchword: -rari]
View full size
[1/24/1B]

-rari liceat) Theologi quidam Vestrates (ut audio) hæsitare paululum quasi deliberatione etiam illud indigeret [Greek: ei dei [philotimei..?] hesychazein]; Ineundæ quidem modus conditionesque res sunt, non unius diei, multa istic cautè pensitanda, anxiâque consiliorum agitandâ agitatione lentè maturanda, (quanque et hic etiam cavendum sedulò, ne, dum prudentes esse Volumus [Greek: eukairian] omnem miserè discendamus) sed suadenda-ne, tentanda-ne tractanda-ne conciliandorum animorum, litiumque sopientarum ratio, sunt ne fovendi, qui concordiæ litandum censent, manusque auxiliatrices, tam sacro operi promovendo porrigunt, id verò qui bonus vel sciscitandum autumârit? Num quid erat aliud quod prioris ævi Heroes, Germaniæ ac Galliæ lumina tam arrdentibus votis, literis tam importunis, frequentibus Colloquijs, justis voluminibus efficere voluerunt, quam quod Duræus noster sancto Domus DEI Zelo penitus, proponit, urget efflagitat, seque divinis auspicijs haud parum maturâsse sperat? Age ergo mi Bogermanne pro eâ quâ es singulari gravitate, proque eâ, quâ apud tuos meritò pollos, authoritate eximiâ, excita vestrorum animos, studioque publicæ pacis accende favisque intelligant vestri omnes, nihil istic quæri, nisi quod et tantum fuerit undique et Christiano nominè honorificum, et Ecclesiæ DEI haud parum salutare.
Oboriri fortasse potest nonnullis suspicio quædam, hominem ignotum moliri aliquid quod in Ecclesiæ Vestræ præjudicium cedere aliquando possit, resque vestras jam probè compositas, novis motibus interturbet, sanè meticulosa solet esse prudentia, et peregrinis quibus haud parum incommoda et incredula: Latet enim sæpe sub Larvâ pietatis monstri aliquod malæ fraudis, quod fidentibus forte ingenijs[altered] perniciem intentet, quod si vobis placuerit rem totam a sacri hujus Coepti primordijs investigare, facile comperietis, quantâ [catchword: fide]
View full size
[1/24/2A]

fide, quantâ cum animi felicitate sive simplicitate, quanto candore, quanto fervore Zeli Sanctus DEI servus negotium hoc pium æque ac arduum, et susceperit, et feliciter hactenus exegerit; Non illum rerum privatarum curâ, non locorum intercapedo non dissidentium exacerbatio, non malè affectorum invidia, non summa instituti difficultas deterrere ab hoc tam S. sancto opere unquam potuerunt, quod ita quidem aggressus est, ac cui tota DEI Ecclesia nom membrum aliquod singulare in oculos semper incurrerit, ac qui rem non personas intuitus, partium non studio, sed unioni totus incubuerit. Nihil ergo quicque veriti excipite modò reducem serenâ facie, pectore aperto, alacri et benignâ manu porrigite optimè merito hospiti [Greek: dixias tas koinonias], communicate consilia, date animos, facite denique, ut quam vos in concordiam publicam; proni sitis, et ipse, et tota CHRISTI Ecclesia facilè persentiscat, sed quid ego Delphinem natare doceo. Novi equidem perbenè Bogermanni mei prudentiam, pietatem, tenerrimosque erga Ecclesiam DEI affectus; nec dubito, quin Sanctum illud pectusculum, et votis et saluberrimis consilijs, literas hasce meas antevenerit. Quod reliquum est, tam pij moliminis felices exitus, summo rerum moderatori pacis Authori DEO suppliciter commendamus. Vale vir perplurimum reverende.