The Hartlib Papers

trairet vobis, saltem cum non diutius id futurum esset, quàm pro anno uno. Nunc ipsa nova offensa, quam omnia ostendunt, aliter interpretari cogit: incogitantiæ [left margin, Kinner: Patronus tibi annuatim [adsignavit?] 400 Imperiales: de his nihil in me profudisti, retinuisti omnia! Quid ergò scribis[altered] te profudisse?] nimirum tribui, quod in alios tàm liberaliter profunderem, quæ ille in studia mea, spontaneâ voluntate, conferre policitus esset. Dum ergò et tempus protrahi, et Te mihi relinqui, denuò petij; dolet procul dubio [left margin, Kinner: Dolet quòd tu isto anno non absolveris: prout Patronus expetijt ultimâ vice.] heroico pectori, et pactorum immutabilitati adsueto, violari pacta: et sibi verba dari autumat, toties aliter proponi, aliter agi in se inconsulto: [left margin, Kinner: Atqui jam consuluisti illum: q cum quæreres et rogares, ulteriorem meam cohabitationem.] Ita nobis verificatur illud: Error primæ coctionis non emendatur in secundâ vel tertiâ; augetur potius. [left margin, Kinner: Negatur.] Fons enim mali est, quòd Te actu admiserim, priusquam annuisset Patronus. At suis <scis> te ursisse, [left margin, Kinner: Non ursi mei admissionem sed volui, ut liceret mihi unâ cum familiâ adesse, nullatenus tamen aucto salario: ut sic tantò liberius operas peragerem. Antea verò me desideraveras in Collegam, me tale quid ne somniante.] quia periculum fuit in morâ liberandus fuisti a capitationis angustiâ. Ecce autem! wolgemeint ubel gerathen. Volui ego emendare jam tum, post primam illam Patroni, tàm duram, resolutionem, epistolâ fervidiùs scriptâ: deinde Tui præsentatione, ut conspectus mitigaret<TRANS SWITCH="2"></TRANS> personæ<TRANS SWITCH="1"></TRANS> conceptam indignationem. At ne sic quidem obtinuimus quod voluimus: [catchword: non]

non invenit gratiam præsentia etiam Tua. Dimittere jam tum [volabat?] nisi intercessissem. Adeò igitur [right margin, Kinner: Quis hoc dicit? Nolebas me producere et sistere Patrono: nisi domum sub discessum. Nec tamen Patronum expertus fui offensum, sed valdè benevolum.] tenacem suæ sententiæ dum videmus quid agimus? Quò diutiùs obsistimus, eò plus molestiæ nobis creamus uterque. Quanquam Te non adeò forsan vereri offensam (modò frui liceat, dum licet) satis apparet. At mihi mei et honestatis et conscientiæ, habenda [right margin, Kinner: Tune solus honestatem et conscientiam curas?] est ratio. Multa enim jam beneficia a tanto Patrono accepi, ingratus esse non possum. Tu nihil ab illo [right margin, Kinner: Omnia ab illo, nihil à Te.] (a me enim invito illo) et tamen tanquam ab illo interpretari debes: quia ego dare non potuissem, nisi dedisset ille. Cavere igitur utrumque debemus, ne contristemus eum, per quem exhilarati, quantumcunque et quamdiucunque fuimus etc: Tum et hoc: Mihi verendum est (et hæc etiam res angit me) ne, si Patronum amittam, non mihi soli amittam, sed et confratribus meis; in quos ante quinquennium beneficentiam exercere coepit; intra biennium [right margin, Kinner: Negatur.] verò hoc il rursum destitit. Quod si perrexerit, offensa in unum redundabit in noxam multorum: [right margin, Kinner: Ille unus ego non essem.] et tum ego querelis obruar, conscientiaque ipsa im-

prudentiæ (ne dicam impietatis) accusabit, qui uni prodesse cupiens multis nocui. [left margin, Kinner: Vanus metus.]

um finem sit allaturum tàm intricatis, tàm lentè procedentibus, laboribus. Eripe igitur Te, et in tuto eris (Mihi quidem firmius esse, ad tolerandum [right margin, Kinner: Experieris brevi quam firmum sit futurum, nisi interposueris quietem laboribus.] vigilatas noctes, et sustinendas minutiarum vertigines, cerebrum, experior Dei gratia. Et tamen si æquè possem liberari, quàm vellem! Sed mihi meum onus portandum est, etiamsi succumbendum. A me enim expectantur, quæ expectantur: aut præstandum aut succumbendum est) Tertiò vives honestius ad Tuum vitæ genus reversus. Mirari enim [right margin, Kinner: Meum vitæ genus hactenus fuit Politicum non Medicum.] quosdam accepi, Te tantum virum Medicinæ Doctorem et Consiliarium Principum, his puerilibus [right margin, Kinner: Feci id amore boni publici promovendi, et à Te desideratus.] nugis immorari: Et protestatus ipse es, nolle Te amanuensem apud me agere cum sit inglorium. Atqui non aliud jam est quod agas, nisi describas Lexicon: [right margin. Kinner: Hem quanta rerum agendarum ignorantia et extenuatio? Pfui!] reliqua enim sine cooperatione Tuâ, dum Tu id unum agis, perficientur ope Dei. Aut si quid supererit, vix tamen consultum putabo Te adhibere: sociatas illas operas et deliberationes, tàm distractim procedere expertus [right margin. Kinner: Quare non consultum? Forte quia ego pensa, quæ semel occipiuntur, urgere soleo; ad alia te relabi haud patior. Et cur antea totam lampadem Didacticam mihi tradare consultum putasti?] ego autem ad finem festino. Describere autem quod restabit etiam reliqui mei poterunt: et vides quatuor illorum esse, postquam qui Angliam cogitarunt prohi-

bentur. Quid aliàs illi facient? Aut tibi aut illis obiandum erit: [left margin, Kinner: Bone Deus, quàm pauca residua tibi imaginaris. Experieris utrum ad Pascha sitis absoluturi. Non absolvetis integro anno, prædico apertè.] postquam omnia prius et toties per cerebrum meum pe<r>uolanda sunt; tanto vestrûm agmini non sufficio. Tibi ergò si a Tricis nostris abesse detur quidní opus? optes? Quartò si Deus absolvere ita dederit opus hoc, ut honoris aliquid (de bené navatâ Christianæ juventuti operâ) consequatur, participabis tamen de illo. Quod enim in Dedicatoriâ scripsi me operâ tuâ biennali fuisse adjutum, manebit. Tandem nec est cum Te lucelli spes detineat; sive præsentis sive futuri. Nam tametsi Patronus aliquid (pro [Michaelis?]) mittat, inde tamen [left margin, Kinner: Hem! vis detrahere mihi salarium jam meritum? quâ fronte? Nego: ne obulum plus accepi, quam fuit pactum.] Tibi dare non potero, aut certè non multum. Tum quia plus jam accepisti pro biennio hoc, quam ego (quod rationes ostendent[altered]) tum quia in me ab alijs, quibus debeo, itur. [left margin, Kinner: Solve tu tua debita ipsemet.] Soli Moriano mittendi sunt centum Imperiales, [left margin, Kinner: Non novi Morianum.] ex illo argento quod primò venerit in manus. Futuri quoque lucri exigua est (mihi quidem) spes. Quia si placebunt scholis libelli nostri, Typographi cohiberi, ne variè describant, non poterunt (Testis mihi est prior Ianua: de qua non recudendâ Grossius Cæsareo et Electorali Privilegio se munivit: recusa tamen toties est Hamburgi Bremæ, Argentinæ, alibi forsan: illo invito, me non salutato, et ad me inde nihil [catchword: redeunte]

redeunte) Si displicebunt (quod nescio quomodo metuere incipio, adeò ab ideis deerramus) risui erimus, quo magis [right margin, Kinner: Bone Deus, quam, distorto es cerebro!] retia tetenderimus. Tandem sordidum quid olet, ex re tali captare lucra. honestiusque fuerit ista non cogitare. Fortassis itaque faciam (quod me ante quadrennium cogitasse et formulam concepisse, memini Tibi dixisse, [right margin, Kinner: Ego non memini.] et formulam ostendisse) ut privilegium impertiar publicum Typographis cudendi et recudendi, nemine inhibente. Et scholis ac juventuti (præsertim pauperiorum) sic melius consuletur, et conscientiæ: quàm esse causam monopoliorum quibus exercetur impostura. Hoc igitur stante proposito honesto, nihil est cur metuas Tibi aliquid decessurum de re, quæ nulla erit. Exemplarium si quid impetrari poterit ab Editore primo, eorum pars cedere Tibi poterit, et promisi nuper.

(si obsistere voluntati ejus desistam) reddetur, ut continuare coepta mea, quousque Deus volet, queam: cum nunc in desertionis metu, Tecum unà constitutus, omnia in incerto habeam. Cum igitur Tu serviendo in propria vocatione Tuâ DEO, et societati humanæ, expectare queas bendictionem Dei: mihi commodum meum invidere, et me suâ causâ perditum velle, non esset Christianum; qui hactenus in Te feci quod potui, et quod an^. alius faceret (Tu etiam ipse, meo constitutus loco) non sine causâ dubito. [left margin, Kinner: Quid in me fecisti? Deserui tui causâ stationem Bregensem: unus inter peregrinos relinquor desubitò: Quid? ego tot mille thaleros de patrimono uxoris meæ tibi obtuli: tu de tuo ne obulum mihi dedisti Patronus mihi adnumeravit, non tu.] Probi hominis est homines quantum potest juvare: sed et ejusdem est sui commodi causâ nemini incommodare. [left margin, Kinner Ha, ha, he!] Invitus Te jam dimitto, cum ad finem festinare videamur: sed quia festinatio nostra lenta est, et intervenire possunt (uti toties) quæ fallaces spes nostras retardent; tutissimum jam fuerit certis potiùs niti: qualis sua cuique vocatio erit, ad quem me quoque festinare nosti, et Tu ut festines suadeo. Mihi tamen si etiam succumbendum erit sub his extraordinarijs, succumbere malo solus quàm Tecum; minori Tuo et meo opprobrio. Tuo, quia non admotus fueras, nisi ad Tempus: meo, quia succumbere malui quàm de- [catchword: sistere]

sistere in opere honesto, tametsi insuperabili.